.
افتتاح بزرگترین و مدرن ترین مزرعه تولید قارچ در خاورمیانه در مجتمع کشت و صنعت ملارد :
با توجه به افتتاح فاز اول مزرعه جدید مجتمع کشت و صنعت ملارد در هفته جهاد کشاورزی توسط آقای دکتر خلیلیان وزیر جهاد کشاورزی ، آقای دکتر جهانسوز معاونت تولیدات گیاهی ، مهندس موسوی ریاست سازمان جهادکشاوزی استان تهران ، آقای گروسی نماینده مردم منطقه در مجلس شورای اسلامی و مقامات محلی که با استقبال بسیار چشمگیر خبرنگاران رسانه های جمعی و حضور دست اندرکارن پرورش قارچ سراسر استان انجام شد و نظر به اهمیت موضوع که در سطح کشور و حتی قاره آسیا بدون همانند می باشد ، پای صحبت های آقای مهندس محمدرضا نوربخش مدیر مجتمع کشت و صنعت ملارد و رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی پرورش دهندگان قارچ خوراکی ایران نشستیم و بعنوان پیشکسوت صنعت قارچ کشور نظریات ایشان را جویا شدیم که مشروح آن در ذیل از نظر خوانندگان گرامی می گذرد :
زمانی تصمیم به احداث مزرعه قارچ گرفتیم که از مصرف قارچ در کشور خبری نبود و اصلاً معلوم نبود که قارچ در سبد غذایی خانوار ایرانی جایگاهی خواهد داشت یا خیر . به جرأت می توانم بگویم که کار سختی را شروع کردیم .
در سال 1364 در بحبوحه جنگ تحمیلی مشغول بکار ساخت شدیم و با 13 سالن پرورش و 200 تن تولید سالانه شروع بکار کردیم و ظرف مدت 9 سال تعداد سالن های پرورش را به 95 و تولید مجتمع را به 3200 تن در سال رساندیم .
با افزایش سالن های پرورش مزرعه قدیم ، منطقه سرآسیاب ملارد هم گسترش پیدا کردو تبدیل به شهر شد . بهمین دلیل در سال 1368 مجبور به انتقال واحد تولید کمپوست به محل فعلی ، که فاز I مزرعه جدید قارچ نیز در آن احداث شده ، شدیم .
در سال 1380 با کمک مشاوران خارجی مزرعه تصمیم به انجام عملیات پاستوریزاسیون بصورت توده ای گرفتیم که این امر منجر به ساخت 4 تونل اسپیگت فلور فاز II گردید .
با احداث تونل ها ، دیگر نیازی به پاستوریزه کردن کمپوست در سالن های پرورش نبود که با کاهش 2 هفته ای این مرحله ، تعداد دوره های کشت در سال را از 8/4 به 6 دوره در سال افزایش دادیم .
با ارتقاء کیفیت کمپوست ، میزان برداشت در واحد سطح افزایش و از برداشت 10 کیلوگرم در مترمربع به 22کیلوگرم در مترمربع دست یافتیم ولی تا سطح برداشت کشورهای پیشرفته حدود 30 کیلوگرم در مترمربع فاصله زیادی داشتیم .
در تمام این مدت در حسرت یک واحد استاندارد مشابه کشورهای اروپایی بودیم و همیشه این سوال در ذهن ما وجود داشت ، چرا ما نمی توانیم مانند کشورهای صاحب نام ، قارچ تولید کنیم .
مشکل ما کجاست ؟ کمپوست ، اسپان ، خاک پوششی یا دانش و علم ما !
با ساخت تونل های مدرن فاز II کمپوست با استفاده از ماشین آلات مدرن ، در شرایط حاضر کیفیت کمپوست در حد استاندارد جهانی در کشور تولید می شود . پس مسئله کمپوست منتفی می باشد . اسپان و خاک پوششی را نیز از کشورهای صاحب نام جهان خریداری و استفاده نمودیم ولی تولید در واحد سطح از 22 کیلوگرم فراتر نرفت .
بنابراین تمام دل مشغولی ما در گرو یک مزرعه استاندارد و مشابه خارجی بود که ساخت آن پس از دو سال تحقیق ، مطالعه و بازدید از مزارع قارچ کشور های صاحب نام در تولید قارچ ( هلند ، لهستان و مجارستان ) در اسفندماه 1387 آغاز که در اسفند ماه 1388 کار ساخت آن به اتمام رسید .
در حال حاضر با توجه به اینکه هم اکنون از کمپوست فاز II استفاده می کنیم ، راندمان تولید ما در واحد سطح در مزرعه جدید به 30 کیلوگرم در مترمربع رسیده است .
استاندارد برداشت جهانی در فاز II حدود 30-28 کیلوگرم است که خوشبختانه ما به این مرز رسیده ایم .
پله بعدی که در بخش قارچ کشور باید مدنظر قرار گیرد ساخت تونل های فاز III کمپوست است که با ساخت این تونل ها علاوه بر اینکه راندمان برداشت در واحد سطح به مرز 35 کیلوگرم در مترمربع خواهد رسید ، با کاهش دوره کشت از 56 روز به 45 روز تعداد دوره های پرورش در سالن ها را افزایش خواهد داد یا بعبارتی 15% به میزان برداشت در واحد سطح و 23% به تعداد دوره های کشت در سالن اضافه خواهد نمود .
با توجه به اینکه حذف یارانه های سوخت ، آب و برق در دستور کار است و این هزینه ها در واحد نیمه صنعتی بسیار بالاست بنابراین چاره ای بجز مدرن کردن مزارع قارچ کشور وجود ندارد . در حال حاضر در مزارع نیمه صنعتی میزان مصرف سوخت ( گازوئیل ) برای تولید یک کیلو قارچ حدود 8/0 لیتر و میزان برق برای تولید یک کیلو قارچ 4/1 کیلو وات و میزان مصرف آب 40 لیتر برای هرکیلو قارچ است که در مزارع مدرن هزینه سوخت ، برق ، آب و نیروی کارگری به یک سوم کاهش می یابد .
بدین لحاظ پیشنهاد می نماییم که اعتباری در اختیار مزارع قارچ کشور قرار گیرد تا با تغییر سیستم ها علاوه بر افزایش راندمان تولید در واحد سطح ، هزینه قیمت تمام شده را با بهینه نمودن مصرف سوخت ، برق ، آب و نیروی کارگری را کاهش دهند .
هزینه ساخت و اجرای هر فاز از یک بلوک حدود 5 میلیارد تومان است . با توجه به اینکه ساختمان تأسیسات و امکانات رفاهی بین دو فاز هر بلوک مشترک است . ساخت فاز بعدی 500 میلیون تومان هزینه کمتری نسبت به فاز اول دارد یعنی هزینه اجرای هر بلوک 5/9 میلیارد تومان است . هزینه سرمایه گذاری و ساخت 3 بلوک ( 48 سالن پرورش ) به اضافه ساختمان های تولید کنسرو و بسته بندی و سایر ساختمان ها بالغ بر 40میلیارد تومان می باشد که برای اتمام مابقی ساختمان ها می باید 35 میلیارد تومان دیگر سرمایه گذاری شود .
از 5 میلیارد سرمایه گذاری انجام شده فاز اول 1،630،000،000 ريال آن در قالب طرح بنگاه های زودبازده و از طریق بانک تجارت بوده و مابقی توسط سهامداران شرکت صورت گرفته است .
پیش بینی کرده ایم که ظرف مدت 5 سال کل پروژه مذکور را باتمام برسانیم که پس از 5 سال تولید مجموعه ملارد به 9000 تن در سال خواهد رسید .
در حال حاضر تولید کشور 48،000 تن در سال و مصرف سرانه 650 گرم است که تا 5 سال آتی تولید کشور به 60،000 تن خواهد رسید . پیش بینی شده که در سال 1404 تولید کشور به 150،000 تن در سال و مصرف سرانه به 1100 گرم افزایش یابد ( براساس سند چشم انداز 20 ساله کشور )
با افزایش تولید چنانچه روی فرهنگ مصرف قارچ کار نشود در آینده نه چندان دور اکثر مزارع قارچ کشور دچار مشکلات عدیده ای خواهند شد .
مصرف سرانه قارچ در کشورهای اروپائی حدود 4-3 کیلوگرم ومتوسط مصرف سرانه قارچ در جهان 5/1 کیلوگرم است که ملاحظه می شود حتی با متوسط جهانی آن فاصله بسیار زیادی داریم .
فرهنگ سازی برای مصرف قارچ از وظایف دولت هاست . این تجاربی است که کشورهای پیشرفته داشته اند ، ما هم با الگوبرداری از آنها می باید بستر افزایش مصرف سرانه را ایجاد نماییم .
در حال حاضر بیش از 7000 نفر بطور مستقیم در بخش قارچ کشور شاغل هستند که در سال 1404 به 28000 نفر خواهد رسید .
بنابراین همپای سرمایه گذاری برای ساخت مزارع کشور و ایجاد اشتغال برای این نیروی عظیم کاری ، با فرهنگ سازی برای مصرف قارچ ، بستر شغل پایداری را برای آنان نیز فراهم نماییم .
از 150،000 تن تولید ( سالانه ) نزدیک به 50،000 تن آن برای صادرات پیش بینی شده است .
در پایان باید خاطر نشان کنم که از مصرف قارچ غافل نشویم و باید حتی الامکان آن را در برنامه غذائی خود بگنجانیم . قارچ بدلیل داشتن اسید فولیک ، ویتامین های گروه B و همچنین بعضی مواد آنتی اکسیدان در بین غذاهای سوپرفود قرار گرفته و برای سلامتی انسان بسیار مفید می باشد
.
- تولید سالانه 4300 تن در سال
برنامه آینده شرکت برای تولید 9000 تن در سال :
- سال 1389 : راه اندازی و بهره برداری فاز I طرح با هشت سالن پرورش از بلوک 1
- سال 1391 : ساخت ، راه اندازی و بهره برداری از فاز II طرح با هشت سالن از بلوک 1 و مجموعاً 16 سالن ( بلوک 1 جمعاً 16 سالن پرورش )
- سال 1393 : ساخت ، راه اندازی و بهره برداری از فاز III و IV با شانزده سالن از بلوک 2 ، مجموعاً 32 سالن ( و موازی با آن ساخت بسته بندی و کنسرو )
- سال 1395 : ساخت بسته بندی و کنسرو ، راه اندازی و بهره برداری از فاز V با شانزده سالن در بلوک 3 و مجموعاً 48 سالن .
- سال 1396 : ساخت بناهای مربوط به انبارها ، ترابری ، بازرگانی ، حسابداری و سایر ساختمان ها .
- چنانچه همگام با افزایش تولید زمینه افزایش مصرف فراهم نگردد مشکلاتی را برای مزارع قارچ کشور بوجود خواهد آورد . همانطوریکه در سایر کشورهای جهان برای افزایش سرانه مصرف توسط دولت ها برنامه ریزی و بودجه ای به این امر اختصاص داده می شود ، وزارت جهاد کشاورزی نیز باید برای افزایش مصرف سرانه ( مشابه مصرف ماهی ) برنامه ریزی کند .
- راه اندازی بورس در جذب و توزیع قارچ موثر بوده است معهذا امکانات بورس برای جذب کلیه تولید قارچ کشور فراهم نگردیده است و نیاز به سرمایه گذاری بسیار بالا می باشد که در شرایط حاضر امکانپذیر نیست .
- افزایش هزینه های تولید پس از هدفمندی یارانه 15% بوده است که تنها با سرمایه گذاری در بخش تولید و به روز کردن سیستم های تأسیساتی و کنترلی مزارع قارچ میسر می باشد که این امر نیز بدون پرداخت وام های ارزان قیمت با بازپرداخت طولانی مدت میسر نمی باشد .
